Sanke, znana również jako Taisho Sanke, to jedna z najstarszych i najbardziej popularnych odmian karpi koi. Wywodzi się z klasycznej odmiany Kohaku, ale dodanie czarnych plam (zwanych “sumi”) czyni ją bardziej złożoną wizualnie i podnosi poziom trudności w hodowli. W Sanke, biały i czerwony kolor Kohaku są wzbogacone o czarne wzory, co tworzy trójkolorową rybę o wyjątkowym kontrastowym wyglądzie.
Nazwa Taisho Sanke pochodzi od epoki Taisho (1912-1926), kiedy odmiana została po raz pierwszy zaprezentowana. Skrócona nazwa Sanke stała się powszechnie używana wśród miłośników koi. Ze względu na swoje piękno i unikalny wygląd, Sanke jest jedną z trzech głównych odmian koi, obok Kohaku i Showa. Te trzy odmiany tworzą tzw. „Gosanke”, czyli grupę trzech najbardziej cenionych karpi koi.
Charakterystyka kolorystyczna
Sanke charakteryzuje się trzema głównymi kolorami: białym, czerwonym (hi) oraz czarnym (sumi). Kluczowa dla tej odmiany jest równowaga i czystość tych barw:
- Biel (Shiro): Podobnie jak w Kohaku, ciało Sanke powinno być czysto białe, bez jakichkolwiek przebarwień. Czysta biel jest podstawą, na której kontrastują pozostałe kolory – czerwień i czerń.
- Czerwień (Hi): Czerwone plamy, znane jako hi, mają podobne znaczenie jak w Kohaku. Powinny być intensywne i równomiernie rozmieszczone, a ich krawędzie muszą być ostre i wyraźnie oddzielone od białego tła. Czerwień nie powinna rozlewać się w czarne wzory ani pokrywać płetw.
- Czerń (Sumi): Czarne plamy, nazywane sumi, to element wyróżniający Sanke spośród innych odmian. Idealne sumi powinno być głębokie, czyste i błyszczące. Plamy sumi są mniejsze i bardziej subtelne w porównaniu z odmianą Showa. Ważne jest, aby sumi było wyraziste, a jego rozmieszczenie równomierne na ciele koi.
Wzory (Beni i Sumi)
Wzory na ciele Sanke, podobnie jak w przypadku Kohaku, odgrywają kluczową rolę w ocenie estetyki i wartości tej odmiany. Oprócz rozmieszczenia czerwonych plam (hi), równie istotne jest to, gdzie pojawiają się czarne plamy (sumi). Każdy z tych elementów ma swoją własną estetykę i zasadnicze znaczenie dla równowagi wizualnej ryby:
- Hi (czerwone plamy): Czerwone wzory na Sanke mają podobne zasady jak w Kohaku, ale są nieco bardziej skomplikowane przez dodanie czerni. Hi powinno zajmować około 50% powierzchni ciała, tworząc eleganckie i wyraźne plamy.
- Sumi (czarne plamy): Czarne plamy na Sanke powinny być mniejsze i bardziej subtelne niż w Showa. Sumi na ciele Sanke pojawia się głównie na grzbiecie, ale nie powinno zajmować zbyt dużych obszarów ciała. Charakterystyczne dla Sanke jest to, że sumi nie pojawia się na głowie – ten obszar powinien być czysty, bez czarnych plam.
- Rozmieszczenie wzorów: Idealne wzory sumi są równomiernie rozłożone na ciele ryby. Najlepiej, jeśli są rozmieszczone po obu stronach grzbietu, zachowując harmonię. Wysoko cenione jest także to, aby wzory sumi nie były zbyt duże i nie dominowały nad czerwonymi plamami, ale jednocześnie nadawały rybie wyrazisty charakter.
Wartość Sanke
Ocena Sanke opiera się na kilku kluczowych aspektach. Oprócz jakości kolorystyki i wzorów, które są wspólne dla wszystkich odmian koi, Sanke ma swoje specyficzne cechy, które decydują o jej wartości:
- Kształt ciała: Proporcjonalne, smukłe ciało o płynnych liniach jest cenione w każdej odmianie koi, w tym również w Sanke. Ryba powinna wyglądać zdrowo i dynamicznie, bez deformacji.
- Jakość sumi: Najbardziej cenione Sanke to te, które mają wyraziste, czyste plamy sumi. Czerń powinna być głęboka, błyszcząca, a krawędzie plam – ostre. Rozmyte lub szare plamy obniżają wartość ryby.
- Symetria wzorów: Kluczowym aspektem w ocenie Sanke jest symetria i równowaga wzorów. Zarówno czerwone, jak i czarne plamy powinny być harmonijnie rozmieszczone na ciele ryby, zachowując proporcje między kolorami.
- Czystość głowy: W Sanke głowa powinna być wolna od czarnych plam, co jest jedną z cech odróżniających tę odmianę od Showa. Czysta biel lub biel z czerwonym wzorem na głowie jest wysoko ceniona przez hodowców.
Historia Sanke
Odmiana Sanke została wyhodowana na początku XX wieku, podczas japońskiej epoki Taisho, stąd też jej pełna nazwa Taisho Sanke. Powstała w wyniku dalszego rozwoju odmiany Kohaku, której dodano czarne wzory sumi, co zaowocowało stworzeniem trójkolorowej ryby. Odmiana ta szybko zdobyła popularność i stała się jedną z najbardziej prestiżowych odmian koi.
Sanke a Showa – różnice
Często porównuje się Sanke z inną popularną trójkolorową odmianą – Showa Sanshoku. Obie te odmiany mają trzy kolory: biały, czerwony i czarny, jednak różnią się znacznie w układzie wzorów oraz dominujących barwach.
- Rozmieszczenie czerni (sumi): W Sanke, czarne plamy są subtelniejsze i pojawiają się głównie na białym tle. Natomiast w Showa czerń jest bardziej dominująca i obejmuje także głowę ryby.
- Głowa: W Showa czarne wzory często pokrywają część głowy, podczas gdy w Sanke głowa pozostaje wolna od czarnych plam.
- Dominujący kolor: W Sanke główny kolor bazowy to biały, podczas gdy w Showa tło jest często bardziej mieszane, z większą ilością czerni.
Hodowla i wyzwania związane z Sanke
Hodowla Sanke wymaga dużej precyzji i cierpliwości. Największym wyzwaniem jest uzyskanie odpowiednich plam sumi, które powinny być wyraźne i rozmieszczone równomiernie. Często zdarza się, że młode ryby nie mają jeszcze w pełni wykształconych czarnych plam, które rozwijają się dopiero z wiekiem. Dlatego hodowcy muszą czekać, aż koi dojrzeją, aby zobaczyć pełny rozwój ich wzorów.
Symbolika i znaczenie Sanke
Podobnie jak inne odmiany koi, Sanke jest symbolem siły, wytrwałości i szczęścia. Jej harmonijne połączenie trzech kolorów symbolizuje równowagę, a czysta biel w połączeniu z głęboką czerwienią i czernią to uosobienie japońskiej estetyki i zamiłowania do prostoty oraz harmonii.
Sanke, czyli Taisho Sanke, to elegancka i subtelna odmiana karpia koi, która łączy klasyczną kolorystykę Kohaku z dodatkiem czarnych plam sumi. Równowaga między bielą, czerwienią i czernią, a także czystość wzorów i kształt ciała decydują o jej wartości. Choć Sanke może wydawać się mniej dynamiczna niż Showa, jej wyważone wzory i czysta estetyka przyciągają wielu miłośników koi na całym świecie, co sprawia, że ta odmiana jest jedną z najczęściej wybieranych do hodowli.